Δευτέρα 15 Ιουνίου 2015

Όταν χάνεις κάτι που δεν μπορείς να το αντικαταστήσεις…

Η μουσική για μένα είναι Θεός και πιστεύω σε αυτήν σαν να είναι θρησκεία. Έβαλα τον Θεό στ’ αυτιά του, να πάει κατευθείαν στον εγκέφαλο και στην ψυχή του, εκεί, δηλαδή, όπου πάει η μουσική.
Πολλά, πάρα πολλά τραγούδια με συγκινούν. Πάντα όμως όταν άκουγα στο τραγούδι «Fix You» των Coldplay τον στίχο «When you lose something you cannot replace» έκλαιγα σχεδόν αυτόματα χωρίς να ξέρω γιατί. Το γιατί το έμαθα… Ο τρόπος και ο χρόνος που το έμαθα βρίσκονται σε αυτό το γραπτό.

Μπαμπά… (μια κανονική ημέρα)

Αντώνης Κανάκης




Πέμπτη 14 Μαΐου 2015

Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Μηθύμνης «Αργύρης Εφταλιώτης» Έκδοση Ψηφιακός Ηρόδοτος

Η Παναγιώτα Θηβαίου-Παπαθεράπων κατάγεται από τη Μήθυμνα της Λέσβου. Είναι πτυχιούχος της Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, με μάστερ στη Γλωσσολογία και τη Σύγχρονη Αγγλική Γλώσσα.
Υπηρέτησε την τοπική αυτοδιοίκηση από τις θέσεις της προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου και υπεύθυνης του πολιτιστικού τομέα του πρώην Δήμου Μηθύμνης. Είναι επιστημονική συνεργάτης του Νορβηγικού Πανεπιστημίου «AGDER».
Εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και από τον Απρίλιο του 2008 είναι πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Μηθύμνης «Αργύρης Εφταλιώτης».
Η παρούσα μελέτη είναι καρπός πολύχρονης έρευνας γύρω από την ιστορία της Βιβλιοθήκης Μηθύμνης, η οποία είναι μία από τις παλαιότερες και ιστορικότερες της χώρας μας.
Η συγγραφέας με πολύ ωραίο και εύληπτο τρόπο παρουσιάζει αυτήν την πολύχρονη διαδρομή από την ίδρυσή της το 1859 μέχρι τις μέρες μας, φωτίζοντας τους κυριότερους σταθμούς της.
Διαβάζουμε: «Φωτισμένοι και φιλόμουσοι Μηθυμναίοι, επηρεασμένοι από τις ιδέες του Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης για ελευθερία, ανεξαρτησία και ισότητα, αξιοποίησαν το δικαίωμα ίδρυσης σωματείων και σύστησαν το 1859 το σωματείο “Αδελφότης Μουσών Μεθύμνης”, με “πρώτον και κύριον σκοπόν την… σύστασιν Δημοσίας Βιβλιοθήκης”, της “Εν Μεθύμνη Βιβλιοθήκης της των Μουσών Αδελφότητος”».
Οι τίτλοι των κεφαλαίων της μελέτης είναι: «Η ίδρυση της Βιβλιοθήκης - το ιστορικό πλαίσιο», «Το 1859, έτος ίδρυσης της Βιβλιοθήκης στον ελεύθερο κόσμο», «Οι ιδρυτές της Βιβλιοθήκης», «Η επωνυμία της “Εν Μεθύμνη Βιβλιοθήκης της των Μουσών Αδελφότητος”», «Ο σύλλογος και η “Εν Μεθύμνη Βιβλιοθήκη της των Μουσών Αδελφότητος”», «Αποσπάσματα από το Ιδρυτικό και τους Κανονισμούς του Συλλόγου και της Βιβλιοθήκης του», «Οι σφραγίδες της Βιβλιοθήκης», «Ο Αργύρης Εφταλιώτης και η “Εν Μεθύμνη Βιβλιοθήκη της των Μουσών Αδελφότητος”», «Ο Εφταλιώτης στην πρωτοπορία», «Λίγες σκέψεις του Εφταλιώτη για τους Έλληνες, την Ελλάδα και την Ευρώπη», «Οι θησαυροί της Βιβλιοθήκης», «Η Βιβλιοθήκη σήμερα».
Στο τελευταίο κεφάλαιο διαβάζουμε: «Η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Μηθύμνης “Αργύρης Εφταλιώτης” είναι η συνέχεια της “Εν Μεθύμνη Βιβλιοθήκης της των Μουσών Αδελφότητος”. Από το 2009 αποτελεί τη δέκατη Ιστορική Βιβλιοθήκη της χώρας, λόγω του μακρού και πλούσιου ιστορικού παρελθόντος της αλλά και της παλαιάς και σπάνιας συλλογής τεκμηρίων που διαθέτει.
Το ίδιο έτος, προστέθηκε στην επωνυμία της το όνομα του Μηθυμναίου λογοτέχνη και πρωτοπόρου του δημοτικισμού Αργύρη Εφταλιώτη, ως ελάχιστη απότιση φόρου τιμής και ευγνωμοσύνης για τη συμβολή του στην απόκτηση “εθνικής λογοτεχνίας και πνευματικού πολιτισμού”.
Η Βιβλιοθήκη αποτελεί τοπική πύλη στη γνώση και τον πολιτισμό και έχει σκοπό μορφωτικό, εκπαιδευτικό, πληροφοριακό και ψυχαγωγικό.
Είναι δανειστική και φιλοξενεί περίπου 14.000 τόμους βιβλίων, οι οποίοι αυξάνονται συνεχώς με την αγορά νέων τίτλων αλλά και με ευγενικές δωρεές. Εξυπηρετεί το αναγνωστικό κοινό, τη μαθητική και εκπαιδευτική κοινότητα, τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τους πολυάριθμους Έλληνες και αλλοδαπούς περιηγητές».
Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακός Ηρόδοτος», ένα πρωτοποριακό έργο ψηφιοποίησης και διάσωσης του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτισμικού αρχείου του ΡΙΚ και των Βιβλιοθηκών της Μυτιλήνης και της Μήθυμνας.
Η ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης είναι www.mythimnalibrary.gr, τα παλαιά βιβλία τα βρίσκει κανείς στο diglib.ypepth.gr. και το ψηφιοποιημένο υλικό από το έργο «Ψηφιακός Ηρόδοτος» στο portal.digital-herodotus.eu.

Πηγή: Εφημερίδα Εμπρός

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015

Έτσι σε βλέπω, έτσι πρέπει να είσαι…

Στρατέλ, η μαντινάδα που ήβαλα, είναι για σένα
που ξέρεις να παίρνεις την ανηφόρα για της κορφής την αξία τη μεγάλη.
Η κατηφόρα είναι για τσι παρακατιανούς. Κατέεις εδά, ειντά θλογώ σου;

Αυτήν εννοώ, γραμμένη από την αφεντιά μου:

Η κατηφόρα ‘ν’ εύκολη
μ' ανηφοριά θα πάρει,
κατέχει δα ο μαχητής
τση κορυφής τη χάρη.

Τρεις μαντινάδες σου έπεψα ακόμα, γιατί μια δε τα χωρεί ούλα.
Έρχονται για να ζωγραφίσω ακράγγιχτα το πορτραίτο σου φίλε μου γκαρδιακέ, 
Στρατή Δουκάκη.

Όντε ματώνεις και πονείς
αξιά[*] δικιά σου είναι,
στην πιο ψηλή την κορυφή
διάλεξ’ εδά, και μείνε.

* 
Στα ζάλα[†] σου αντάμωσες
φουρτούνες κι απανέμι
το βράχο δέρνουν κύματα
μα πάντα βράχος μένει.

Θωρώ ετούτα τα κλαδιά
τσι ρίζες δεν ξεχνούνε,
π' άμα οι ρίζες θα χαθούν
και κείνα θα χαθούνε.
Με τα φιλιά μου,
Γιώργος Καμβυσέλλης
                                    Σφηνάρι 19.2.2015


[*] Αξία, ικανότητα
[†] Βήματα, άλματα. 

Υ. Γ. Τις έγραψα ειδικά για σένα 

Φίλε Γιώργο, σε γνώρισα μέσα από τα γραφτά και τις λέξεις και… για δικούς μου λόγους σε εκτίμησα, σ’ αγάπησα, σε σεβάστηκα, χάρηκα που σε σένα βρήκα πράγματα δικά μου κρυμμένα μέσα σου.
Άνθρωποι όπως εσύ, με κήπο λέξεων εντός τους, μπορούν να δημιουργούν με λόγια… παραδείσους!
Εσύ με ραίνεις με μαντινάδες, λόγια-ρόδα. Χαϊδέματα τα αισθάνομαι και κοκκινίζω… Και πως ν’ ανταποδώσω τόσα χάδια, Θεέ μου, και πώς να τα κουμαντάρω;
Αυτό που θέλω και ξέρω να κάνω είναι ν’ ανοίξω μια τεράστια αγκαλιά και να σε κλείσω μέσα!
Πόσο σ' ευχαριστώ!
Στράτος 

Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2014

«Αλπική ζώνη» της Λενέτας Στράνη

Από τις Εκδόσεις ΚΙΧΛΗ μόλις κυκλοφόρησε
η ποιητική συλλογή «Αλπική ζώνη» της Λενέτας Στράνη

ΣΕ ΑΛΠΙΚΗ ΖΩΝΗ

Μέτοικοι ἀπ’ τὸ εὔκρατον τοῦ ἡλιοτρόπιου 
δυσπνέοντας ἀνηφορίζουμε τὴ μοναξιά μας
Δεινὴ ὀρειβάτρια ἡ ἐπιβίωση μᾶς ἐμψυχώνει
ἄμετρες οἱ ἀπώλειες στὴ διαδρομή. Πολλοὺς

μᾶς σαβανώνουν χιονοθύελλες ἄλλοι χανόμαστε 
σὲ βάραθρα παραπατώντας. Οἱ εὐνοούμενοι
 
τῆς τυχαιότητας καὶ τῶν ὀνείρων στήνουμε
 
ἀντίσκηνο σὲ ζώνη ἀλπική. Μέρες διαύγειας

ἡ θέα μᾶς ἐξουθενώνει. Ὄρνια τοῦ νόστου 
γυροφέρνουν στὰ κεφάλια μας
 
Λευκὲς παιώνιες ποὺ σμιλευτήκαμε στὸ χιόνι
 
δίχως ἐλπίδα νὰ μᾶς λιώσει ἥλιος ἔρωτας

Ἀντὶ γιὰ ὑμέναιους τὸ μοιρολόι τῆς βροχῆς 
μὲ συνοδεία οἰμωγὲς ἀνέμων. Οὐδεὶς τολμᾶ
 
νὰ ἐπανακάμψει στὶς πεδιάδες

Μᾶς δήμευσε ἡ νομιμότης ὡς Αὐθαίρετους


ΑΝΤΙ-ΘΕΣΕΙΣ

Νοέμβρη μήνα οἱ φίλοι μου οἱ ἐπιδημητικοὶ
προετοιμάζονται γιὰ τὸν ἐρχόμενο χειμώνα
Νὰ ἐπισκευάσουν λίγο τὴν ἀνία τους
σπασμένα τζάμια στὰ ἐξώθυρα τῶν καθιερωμένων
 
καυσόξυλα στὸ τζάκι τῆς ἀσφάλειας
 
ἀλεξικέραυνο γιὰ τὰ ἀπρόοπτα καὶ τὶς ἐκπλήξεις

Οἱ ἄλλοι φίλοι μου οἱ ἀποδημητικοὶ θὰ ταξιδέψουν
χτενίζουν τὰ φτερά τους στὸν ὁρίζοντα
Πούπουλα γκρίζα πέφτουν ἀπ’ τὸ χτένι τους
καὶ σκοτεινιάζει ἡ προοπτικὴ τοῦ ὀνείρου
 
Μὰ καὶ ἀκάλυπτοι θ’ ἀποτολμήσουν τὴ διαδρομὴ
 

Μνῆμα τους τὰ πελάγη καὶ οἱ κάμποι



«ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΤΕ»:

Μας άφησε αρκετά η παλίρροια. Αστερίες
για τις ασέληνες νύχτες των ερώτων μας
κοχύλια σε ενορχηστρώσεις μπλε
δάκρυα πετράδια ναυαγίων. Αλλά

στην άμπωτη δε θα κρατήσουν για πολύ
αφυδατώνονται στο κάμα του ήλιου
Βέβαια μπορείς και να τα βαλσαμώσεις μα
τί ομορφιά έχουν τα νεκρά. Γι' αυτό

παρόλο που γνωρίζουμε τη σταθερή
περιοδικότητα του φαινομένου
το μάτι άγρυπνα εκείθε
στη ζωογόνα στάθμη του νερού
πότε το άλλο κύμα θα μας κατακλύσει

Είναι στο DNA της δημιουργίας να απαιτεί
τις πρώτες ύλες της χλωρές

Λενέτα Στράνη

Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2014

Συνομιλώντας με την πέτρα…

Απόγευμα Τετάρτης 3 Δεκεμβρίου. Τα δελτία καιρού από το πρωί προμηνύουν –ακόμη και στην Αττική– βροχές και καταιγίδες. Ωστόσο, μια ιδιαίτερη κίνηση παρατηρείται στην οδό Κέκροπος, ένα στενό δρομάκι της Πλάκας, πάροδος της Αδριανού, όπου στον αριθμό 10 στεγάζεται ο Σύλλογος των Αθηναίων. Η Αίθουσα εκδηλώσεων του Συλλόγου, στις 6:30 μ.μ. ήταν κατάμεστη από φίλους της Καίτης Μεσσηνέζη. Αιτία κι αφορμή: η παρουσίαση του «γλυκολάλητου βιβλίου» της, «Συνομιλία με την πέτρα», των Εκδόσεων Αστερίας, όπου μέσα του «τα πάντα λαλούν με χίλιες φωνές και χιλιάδες ήχους», όπως μας λέει η συγγραφέας Ελένη Σαραντίτη.
Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα του «Μουσείου της πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου - Ευταξία» σε συνεργασία με την «Λεσβιακή Παροικία» και τις «Εκδόσεις Αστερίας».
Ομιλητές η Ιστορικός Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθηνά Σχοινά και η συγγραφέας κ. Ελένη Σαραντίτη, ενώ συντονιστής από τις εκδόσεις «Αστερίας» ο Σταύρος Πλατσής.
Μετά από την προβολή, ενός μικρής διάρκειας βίντεο, άκρως κατατοπιστικό για το βιβλίο, πρώτος έλαβε το λόγο ο κ. Αντώνης Βογιατζής, Πρόεδρος του Μουσείου της πόλεως των Αθηνών, για το καλωσόρισμα, λίγα ιστορικά στοιχεία του Συλλόγου των Αθηναίων, αλλά και εξηγώντας το «γιατί» εκλέχτηκε για την παρουσίαση του βιβλίου μιας Μυτιληνιάς επιτυχημένης ζωγράφου, ειδικά αυτή η εμβληματική αίθουσα.
Στη συνέχεια η κ. Σχοινά με τη γλαφυρότητα λόγου που την διακρίνει, εξήρε το όλον έργο και την όλη πορεία της Καίτης Μεσσηνέζη στην Τέχνη. Έδωσε, μετά λόγου γνώσεως, τεχνικά στοιχεία και ιδιαιτερότητες της «ψυχρής, απρόσωπης και παγωμένης πέτρας», κύριο υλικό της συγκεκριμένης δουλειάς της ζωγράφου, ενώ έκανε ιδιαίτερη μνεία στα βοτσαλωτά μιας πολύ σπουδαίας τέχνης που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και που σήμερα κινδυνεύει να εκλείψει λόγω ελλείψεως μαστόρων, ένα θέμα που πραγματεύεται με λεπτομέρειες  στο βιβλίο «Συνομιλία με την πέτρα».
Στο ίδιο κλίμα ήταν και τα λόγια της κ. Σαραντίτη, που έδωσε έμφαση όχι μόνο στην εξαιρετική έκδοση της καινούργιας δουλειάς της Καίτης αλλά και στις δεξιότητες και τις ευαισθησίες της «που από μικρή διακονεί την τέχνη, τέρπει αλλά και τέρπεται».
Το στίγμα της άφησε και η κ. Αγλαΐα Αρχοντίδου, διευθύντρια του Μουσείου της πόλεως των Αθηνών. με τα καλά της λόγια για την καλλιτέχνιδα.
Στη συνέχεια, ο συντονιστής Σταύρος Πλατσής, με έκδηλη την συγκίνησή του, κάλεσε στο βήμα τη μητέρα του να κλείσει την εκδήλωση. Κι εκείνη με την πλούσια και λεπτή ευαισθησία της, που ξέρει να την εκφράζει με περισσή τρυφερότητα, ευχαρίστησε όλους όσους, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, συνεργάστηκαν για την έκδοση αλλά και για την εκδήλωση. 
Η Καίτη Μεσσηνέζη επί του έργου...
Τέλος, το ζεστό χειροκρότημα όλων, ήταν το χρωστούμενο αντίδωρο σ’ εκείνη, που τόσα χρόνια, πότε με το χρωστήρα της και πότε –όπως τώρα– με τις πέτρες και με τα περίτεχνα βοτσαλωτά της, δουλεμένα με μεράκι και σεβασμό, μας απογειώνει!

Στράτος Δουκάκης

Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2014

«ΕΤΣΙ ΚΑΝΟΥΝ ΟΛΕΣ» ΤΟΥ ΜΟΤΣΑΡΤ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

της Μαρίας Κοτοπούλη *


Την όπερα Έτσι κάνουν όλες σε δύο πράξεις του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791), σε ποιητικό κείμενο του Λορέντζο ντα Πόντε (1749-1838)[1], παρακολουθήσαμε από την Εθνική Λυρική Σκηνή στις 26 Οκτωβρίου 2014. Ο Βενετσιάνος ποιητής και λιμπρετίστας Ντα Πόντε τοποθετεί τη δράση της όπερας στα τέλη του 18ου αιώνα στη Νάπολη, σημαντικότατο λιμάνι και μεγάλη πύλη της Δύσης προς την Ανατολή, και δεν επιλέγει τυχαία την πόλη αυτή, αφού στη μακραίωνη Ιστορία της υπήρξε πρωτεύουσα δουκάτων, βασιλείων και πολιτιστικό κέντρο μεγάλης επιρροής κατά την Αναγέννηση και την εποχή των μεγάλων αλλαγών του Διαφωτισμού. Να θυμίσουμε τη δημοφιλή μορφή του Πουλτσινέλα, που γεννήθηκε στην πόλη της Νάπολης και ενέπνευσε ζωγράφους, ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, καθώς και την παρουσία των Σειρήνων από την Οδύσσεια στο μεγάλο λιμάνι. Θέματα δημοφιλή, η απιστία και η μεταμφίεση, των οποίων τα ίχνη θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει στα βάθη της μυθολογίας και της Ιστορίας: στις μεταμορφώσεις του Διός, στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου, στον Μαινόμενο Ορλάντο του Αριόστο, στον Σαίξπηρ αλλά και στους Γάλλους συγγραφείς Μπομαρσέ και Μαριβό, καθώς και στη λαϊκή κωμωδία και το αστικό δράμα, για να βρει τις πηγές έμπνευσης του Ντα Πόντε, ο οποίος ήταν βαθύς γνώστης της λογοτεχνίας. Εκτός από τον Μότσαρτ και άλλοι συνθέτες, όπως ο Γιόζεφ Χάιντν και ο Αντόνιο Σαλιέρι, ασχολήθηκαν με το ίδιο θέμα, το οποίο ο Ντα Πόντε επεξεργάστηκε με τη γνωστή του μαεστρία. Αξιοποίησε τη μεταμφίεση, στοιχείο που χρησιμοποιεί και στα άλλα δύο έργα της «τριλογίας» του, Γάμοι του Φίγκαρο και Ντον Τζοβάνι, για να κάμει σοφότερους τους ήρωές του και μέσα από το παιγνίδι της μεταμφίεσης να κατακτήσουν ξανά τη γνώση και την πίστη τους, απαλλαγμένοι από κοινωνικές συμβάσεις. Εμφανείς είναι οι αναχρονισμοί και η μολιερικής υφής θεατρικότητα του έργου. Τον δε τίτλο της όπερας δανείζεται από τους Γάμους του Φίγκαρο και από τη φράση του Δον Μπαζίλιο: «Cosi fan tutte». Ο λιμπρετίστας, με το πρωτότυπο, ποιητικό του κείμενο, το γεμάτο ζωντάνια, ενόχλησε τα χρηστά ήθη του 19ου αιώνα και επικρίθηκε έντονα, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στις 26 Ιανουαρίου 1790 στο Burgtheater της Βιέννης.
Ο Μότσαρτ, στην κορυφή της δημιουργικότητάς του, συνθέτει ένα ακόμα αριστούργημα, το οποίο οφείλει την αρτιότητά του στην ασύγκριτη μουσική του ικανότητα, στη γρήγορη δράση και στη συμμετρική διανομή ανάμεσα στα πρόσωπα του έργου. Δυο ερωτευμένα ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με ένα ζευγάρι κυνικό, που υπονομεύει τον έρωτά τους. Μουσική γεμάτη φαντασία, διαύγεια και ποίηση διαγράφει τα συναισθήματα των ηρώων σε όλες τις εκφάνσεις τους, περνά με εκπληκτική ευκολία από το σοβαρό στο αστείο, από τον βαθύ στοχασμό στην ευθυμία. Σχολιάζει και παρωδεί πρόσωπα και καταστάσεις με εξαιρετική ευστοχία, χάρη και γοητεία, χωρίς να λείπει η προκατάληψη για τη γυναικεία πίστη. Οι άνδρες προκάλεσαν την τύχη τους παίζοντας εν ου παικτοίς, βγήκαν όμως σοφότεροι από την περιπέτειά τους, όπως προείπαμε. Άλλωστε, η υπόθεση είναι το πρόσχημα και το όχημα της Μουσικής. Ο Μότσαρτ έβλεπε πάντα μπροστά και σε όλη του τη ζωή ενδιαφερόταν για την Όπερα. Το 1778 γράφει στον πατέρα του: «Μην ξεχνάς πόσο πολύ επιθυμώ να γράφω όπερες. Ζηλεύω όποιον συνθέτει μία». Ήταν ο πρώτος που έγραψε κωμική όπερα, «Opera buffa». Είχε μέσα του χαρά, αγαπούσε τους ανθρώπους και ήθελε να τους τη μεταδώσει. Εκτός από «Αγαπημένο των θεών» τον ονόμασαν και «Ραφαήλ της μουσικής». Τι υπέροχο, μια μουσική και μια ζωγραφική παλέτα να ανταμώνουν μέσα στον χρόνο, στη μαγεία του φωτός, των χρωμάτων, των θεϊκών ήχων. Και τι άδικο, οι δυο αυτοί μεγάλοι άνδρες να φύγουν τόσο νέοι.


Με τριπλή διανομή, η νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ευτύχησε από τη σκηνοθεσία της Ροδούλας Γαϊτάνου, που κάνει μια χρονολογική μετατόπιση, «ποιητική αδεία», και τοποθετεί τη δράση εν μέσω φροϊδικών θεωριών και βιομηχανικής επανάστασης του 19ου αιώνα. Το σκηνικό, «cabinet of curiosities» του Γιώργου Σουγλίδη, περίκλειστο, με ωραία αισθητική όπως άλλωστε και τα κοστούμια του, φιλοξενεί μια συλλογή περίεργων εκθεμάτων του Δον Αλφόνσο και δίδει την αίσθηση ότι και οι άνθρωποι είναι μέρος της συλλογής του, την οποία ανέδειξε τόσο όμορφα, με τους λεπτούς φωτισμούς του, ο Σάιμον Κόρντερ. Η διεύθυνση χορωδίας από τον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο είναι πλέον μια σταθερή αξία για τη Λυρική Σκηνή.
Με την επανεμφάνισή της η υψίφωνος Μυρτώ Παπαθανασίου μας χάρισε μια συναρπαστική ερμηνεία ως Φιορντιλίτζι και συνταίριασε θαυμάσια με τη ζεστή, εύπλαστη φωνή της μεσοφώνου Ειρήνης Καράγιαννη, που ερμήνευσε την Ντοραμπέλα. Σπιρτόζα, δροσερή, η υψίφωνος Μυρσίνη Μαργαρίτη έλαμψε ως Ντεσπίνα παρά τις υπερβολές στις δύο μεταμφιέσεις της. Τις τρεις λαμπερές κυρίες συνόδευσε η παρουσία τριών σημαντικών ανδρών. Ο βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης κίνησε άριστα τα νήματα της αμφιβολίας ως Ντον Αλφόνσο και πρόβαλε το κυνικό του πνεύμα με την εξαίσια φωνή του, μα ευτυχώς δεν κατάφερε να αποδείξει ότι ο έρωτας δεν υπάρχει. Υπέροχη ερμηνεία από τον βαρύτονο Διονύση Σούρμπη, προσέδωσε στον Γκουλιέλμο του μοτσάρτειο κύρος. Δεν υστέρησε ο Φεράντο του τενόρου Αντώνη Κορωναίου, που απέδωσε με δεξιοτεχνία την «αθωότητα» και τον εγκλωβισμό του σ' αυτό το παιγνίδι.
Ο αρχιμουσικός Μίλτος Λογιάδης απέσπασε από κάθε οικογένεια οργάνων της Ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ωραία και σωστή μουσική ανάπλαση, ξεχώρισαν βέβαια τα ξύλινα πνευστά της. Στήριξε τους εξαίρετους πρωταγωνιστές της παράστασης, ώστε να αναδείξουν τις φυσικές και τεχνικές τους ικανότητες, τόσο στους μονολόγους όσο και στα ντουέτα. Και οι έξι καλλιτέχνες έπαιξαν με τις λεπτές αποχρώσεις σοβαρού και αστείου, απέδωσαν το ύφος μιας άλλης εποχής και με γρήγορες εναλλαγές ερμήνευσαν τους χαρακτήρες με λυρισμό, σπιρτάδα, στοχασμό και ανάλαφρη χάρη. Μια παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσουν οι φίλοι της Όπερας και όχι μόνο.


------------
[1] Ποια, άραγε, η σχέση του με τον εκ Σκοπέλου ιερομόναχο και λόγιο Καισάριο Δαπόντε (1713-1784);

Η Μαρία Κοτοπούλη γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε θέατρο στη σχολή Πέλου Κατσέλη και στο Ινστιτούτο Θεάτρου της Σορβόννης. Παρακολούθησε τα μαθήματα του Θεάτρου των Εθνών και την τάξη υποκριτικής στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού.
Έχει συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Νέα Πορεία, Εντευκτήριο, Φηγός, Ρασίν (Ελληνογαλλικό), Πόρφυρας, Φιλολογική Πρωτοχρονιά, Λέξη, Ελί-τροχος, ΕΝΕΚΕΝ, καθώς και με το Γ’ Πρόγραμμα και το Φεστιβάλ Αθηνών στο αφιέρωμα για τον Διονύσιο Σολωμό και τον Ρήγα Φεραίο.
Από το 2000 κρατά τη στήλη «Με την αίσθηση του ακροατή» στο λογοτεχνικό περιοδικό Έρευνα των Εκδόσεων Ιωλκός. Συνεργάζεται επίσης με τον Μουσικό Τόνο του Ωδείου Φίλιππος Νάκας και με τις ιστοσελίδες Παραθέματα λόγου, (www.parathemata.com), όπου συνεχίζει τη στήλη «Με την αίσθηση του ακροατή», και www.lexima.gr.
Έργα της είναι: Το μυθικό ταξίδι της Γης (1997), Τα μαγικά δώρα του Διονύσου (2000), Για του Αλέξανδρου τη χάρη (2002), Χωρίς ωράριο στα όνειρα (2006) από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και Variation (2010) από τις Εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Στράτος Δουκάκης

Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014

ΦΩΤΕΙΝΗ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Φωτεινή Φραγκούλη είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων και εκπαιδευτικός – εργάζεται ως δασκάλα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τα βιβλία της χαρακτηρίζονται από την αγάπη για την παράδοση, για την ελληνική Ιστορία, για τη θάλασσα και ιδιαίτερα για το όμορφο νησί της, τη Λέσβο.

Πώς αρχίζει η συγγραφή μιας νέας ιστορίας;
Η συγγραφή μιας ιστορίας αρχίζει ανέλπιστα και μαγικά, σα μέσα στον νου και στη ζωή μου να πραγματοποιείται ο στίχος «μέσα στα πράγματα γλιστρά ένα ψάρι και από φόβο μην το δουν γυμνό, του ρίχνω το μανδύα μου από λέξεις».

Ποια είναι η πηγή έμπνευσης για να γράψετε ένα βιβλίο;
Ο κάθε δημιουργός υπάρχει σε μια προσωπική μυθολογία, σε μια ιδιόλεκτο, αυτεξούσια αλλά όχι και περίκλειστη. Αρκετές φορές βιώνεται η «έμπνευση» σα να είσαι μπάμπουσκα. Εσύ και κάποιος άλλος μέσα σου. Γι' αυτό πολύ συχνά διατηρείται μια έκπληξη ακόμα και στον ίδιο τον δημιουργό, όταν το ενδιαφέρον ή η συγκίνηση εστιάσει σε κάτι που θα γίνει η αρχή μιας ιστορίας.

Πόσο χρόνο κάνετε για να γράψετε μια ιστορία;
Εξαρτάται πάντα από την ιστορία. Πόσο χρόνο θα σου ζητήσει. Πού θα σε πάει. Δηλαδή δεν υπάρχει σταθερός χρόνος – και ευτυχώς. Υπάρχουν ιστορίες που ολοκληρώθηκαν εύκολα, άλλες που με βασάνισαν περισσότερο και κάποιες που ακόμα με βασανίζουν. Η πιο μεγάλη έγνοιά μου είναι το «χτένισμα» της ιστορίας.

Πιστεύω ότι παιδιά που δεν συναντήθηκαν με τα παραμύθια, θα τα βρει απροετοίμαστα η ζωή. Η κωδικοποίηση των συναισθημάτων μπορεί να περάσει εύκολα μέσα σε ένα βιβλίο για παιδιά, γιατί είναι ένα παιχνίδι.

Ποια είναι η σημασία της καλής εικονογράφησης μιας ιστορίας;
Το κάθε βιβλίο οφείλει να είναι μια αισθητική πρόταση. Η εικονογράφηση, λοιπόν, είναι ένα σπουδαίο κεφάλαιο στη λογοτεχνία για παιδιά. Προϋποθέτει έναν γόνιμο, ουσιαστικό διάλογο ανάμεσα στον συγγραφέα και στον ζωγράφο. Μπορεί να βοηθήσει την κυριολεξία του λόγου να γίνει μεταφορά και τη μεταφορά, κυριολεξία. Δηλαδή να βάλει πραγματικά το παιδί στον δρόμο της τέχνης. Μέσα από έναν τέτοιο διάλογο δεν ωφελούνται μόνο τα παιδιά, αλλά και ο συγγραφέας και ο ζωγράφος, γιατί και οι δύο εξελίσσονται κάθε φορά που μια τέτοια συνεργασία είναι εύφορη. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό για τις έως τώρα συνεργασίες μου.

Στο βιβλίο σας Το μισό πιθάρι γράφετε για τη Λέσβο. Ποια είναι η σημασία του γενέθλιου τόπου για τον συγγραφέα;
Όπως είναι το γάλα για το μικρό παιδί είναι και η σχέση του καθενός με τον τόπο του, σχέση δηλαδή μητρική, που όχι μόνο δεν πρέπει να τον καθηλώσει, αλλά να γίνει το πλοίο που θα τον ταξιδέψει στη ζωή και στον κόσμο όλο. «Να αγαπάς και να θυμάσαι», λέει ο παππούς της ιστορίας. Αυτή η φράση είναι και η ραχοκοκαλιά της. Στο Μισό πιθάρι δεν μιλώ για τη Λέσβο, μιλώ μέσα από τη Λέσβο, για να θίξω θέματα που δεν περιορίζονται στην τοπική γεωγραφία. Αν ο γενέθλιος τόπος είναι το «μισό πιθάρι», το άλλο μισό είναι ο κόσμος όλος.

Η θάλασσα, το απέραντο γαλάζιο του ορίζοντα και η ευλογία της πατρίδας μας, που είναι διάσπαρτη από κοχύλια. Ποια κόκκινη κλωστή σάς ένωσε με το μισό πιθάρι και τους αγγέλους των κοχυλιών;
Αν το πιθάρι και το κοχύλι έχουν μια ομοιότητα ως προς τον εγκλεισμό, μέσα από αυτόν επιζητώ τη θέαση του ορίζοντα, την ίσαλο γραμμή του κόσμου μου.

Στη λύπη και στη χαρά χρησιμοποιούμε λέξεις που κρύβουν τα μυστικά μας. Η κωδικοποίηση των συναισθημάτων είναι ένα παιχνίδι που μπορεί να περάσει εύκολα από τις σελίδες ενός παιδικού βιβλίου;
Τα παιδιά γοητεύονται από τη γλώσσα, παθιάζονται με τις λέξεις, γιατί μέσα στη γλώσσα και διά της γλώσσας τηρούνται βασικοί κανόνες του παιχνιδιού. Το τελικό αποτέλεσμα του λόγου είναι απροσδιόριστο, είναι μια πράξη αυτοσχεδιασμού. Τα παιδιά, όταν ανακαλύψουν τι δεν μπορεί να ειπωθεί, ψεύδονται. Η λογοτεχνία είναι αλήθειες ντυμένες το ψέμα. Όπως και αν δηλώνεται το διαφορετικό, υπό όρους είναι αναγνωρίσιμο. Το μυαλό ταξιδεύει διά μέσου των μύθων, δεσμεύεται, ριψοκινδυνεύει, αναγεννιέται. Τα πάντα είναι δυνατά. Γι' αυτό η τέχνη θεραπεύει. Πιστεύω ότι παιδιά που δεν συναντήθηκαν με τα παραμύθια, θα τα βρει απροετοίμαστα η ζωή. Η κωδικοποίηση των συναισθημάτων μπορεί να περάσει εύκολα μέσα σε ένα βιβλίο για παιδιά, γιατί είναι ένα παιχνίδι. Το παιγνιώδες είναι μέσα στον τρόπο των παιδιών και στον δικό μου τρόπο.

Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην παιδική λογοτεχνία; Υπάρχουν νέοι συγγραφείς; Τι γίνεται με την έκδοση νέων εικονογραφημένων βιβλίων;
Πάντα υπάρχουν νέοι συγγραφείς. και θα υπάρχουν. Όσο για την έκδοση εικονογραφημένων βιβλίων για παιδιά, είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση –δυστυχώς– την έχει επηρεάσει. Η κρίση θα έπρεπε να γίνει αφορμή, ό,τι αφορά το βιβλίο –και κυρίως το βιβλίο για παιδιά– να μη δέχεται εκπτώσεις. Να επενδύσουμε στην παιδεία και στον πολιτισμό παντοιοτρόπως. Αυτό που είναι το αυτονόητο να γίνει το πρωταρχικό μέλημα της Πολιτείας και όχι ανέφικτο αίτημα.

Είστε ικανοποιημένη με την πορεία σας στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Αισθάνομαι συγκινημένη από την επικοινωνία με τους μικρούς αναγνώστες, γιατί εκπληρώνεται ο λόγος της γραφής, που είναι η συνάντηση. Επίσης, η ύπαρξη όχι μόνο μικρών, αλλά και ενήλικων αναγνωστών, επιβεβαιώνει τη θέση μου ότι η λογοτεχνία είναι ενιαία και ότι ένα βιβλίο, αν ένας ενήλικας δεν το διαβάζει με ενδιαφέρον και ευχαρίστηση, είναι αμφίβολο το πόσο κατάλληλο είναι για παιδιά.

Ποια είναι τα συναισθήματα των μαθητών σας όταν μαθαίνουν ότι είστε συγγραφέας;
Το σπουδαίο με τα παιδιά είναι ότι όσο εύκολα μυθοποιούν, το ίδιο εύκολα και απομυθοποιούν. Για τους μαθητές μου είμαι η δασκάλα τους, που πιστεύω ότι με αμοιβαία επίδραση ζούμε το δικό μας παραμύθι.

Διαβάζουν οι νέοι βιβλία;
Η τηλεόραση αγνοεί το βιβλίο. Τα παιδιά όμως δεν αγνοούν την τηλεόραση. Ούτε οι οικογένειες. Τα βιβλία εκτοπίζονται από τα σπίτια με την αφέλεια ότι η αρωγή τους αντικαθίσταται από το διαδίκτυο. Για τους γονείς το βιβλίο είναι ένα «πρέπει» για τα παιδιά τους και μια απουσία μέσα στη δική τους ζωή. Το σχολείο κάνει τη φιλαναγνωσία μάθημα και τη λογοτεχνία εξεταστική περίοδο. Οι σχολικές βιβλιοθήκες έκλεισαν ή υπολειτουργούν. Από την εμπειρία μου, όμως, μπορώ να πω ότι στην ηλικία του Δημοτικού Σχολείου τα παιδιά διαβάζουν περισσότερο.

Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο βιβλίο;
Είναι υπό έκδοση Η ελιά στο πέλαγος από τις Εκδόσεις Πατάκη με εικονογράφηση της Εύης Τσακνιά.

Μπορείτε να μας προτείνετε κάποια ενδιαφέροντα βιβλία;
Δεν μ' αρέσει να προτείνω βιβλία, γιατί το αναγνωστικό ενδιαφέρον ποικίλλει. Θα αναφέρω όμως κάποια βιβλία που διάβασα και ευχαριστήθηκα πολύ: Τα πορφυρά πανιά του Αλεξάντερ Γκριν (Εκδόσεις Κίχλη), Η σιωπή των βιβλίων του Τζορτζ Στάινερ (Εκδόσεις Ολκός), Διάλογος για το δέντρο του Πολ Βαλερί (Εκδόσεις Άγρα), Γράμματα σ' έναν φίλο Γερμανό του Αλμπέρ Καμί (Εκδόσεις Πατάκη), Το αλάτι της ζωής της Φρανσουάζ Εριτιέ (Εκδόσεις Κέλευθος).

Στράτος Δουκάκης
* Αναδημοσίευση από το Διάστιχο (http://diastixo.gr/)